Wychowanie do życia w rodzinie

Treści programowe tych zajęć, zgodnie z decyzją MEN, są przeznaczone do realizacji w pięciu klasach: od IV do VIII. W każdej klasie przewidzianych jest 9 lekcji wspólnych, a 5 lekcji z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. Trzeba przyznać, że uczniowie bardzo lubią takie właśnie lekcje, ponieważ czują się wówczas swobodniejsi i mogą pytać o różne sprawy, o które nie zapytaliby w grupie koedukacyjnej. Szkoła szanuje prawo każdego człowieka do intymności, a taka organizacja zajęć umożliwia jego realizację. Zajęcia oparte będą na  programie nauczania „Wędrując ku dorosłości” autorstwa Teresy Król wyd. Rubikon.

Moim zadaniem jest pomóc Państwu, by Wasze dzieci mogły bezpiecznie przejść przez niełatwy okres młodości. Niełatwy szczególnie dziś, kiedy mamy wielu „konkurentów” w telewizji, Internecie, reklamach, a nawet czasopismach młodzieżowych. Nie możemy odgrodzić naszych dzieci od tego, co niesie współczesność. Trzeba więc nauczyć je rozwagi, mądrości, aby samo umiało w życiu wybierać, co ważne i wartościowe, by umiało kochać, a w przyszłości spełniło się w szczęśliwej rodzinie.

Polska szkoła respektuje niezbywalne prawo rodziców jako pierwszych i najważniejszych wychowawców swoich dzieci. Jeżeli rodzice nie mieliby zaufania do szkoły, do nauczyciela WDŻ i do programu realizowanego na tych lekcjach, mają prawo do nieposyłania dziecka na zajęcia. Należy wówczas złożyć u dyrektora szkoły pisemną rezygnację. Mam jednak nadzieję, że zauważycie Państwo wagę naszych zajęć, ich rolę wychowawczą i wspierającą Was – rodziców. Edukacja prorodzinna w szkole nie budzi społecznego sprzeciwu, ponieważ towarzyszy naszym dzieciom w ich wzrastaniu i prowadzi je ku dojrzałemu człowieczeństwu.

Indywidualna i społeczna wartość rodziny, zarówno w swej strukturze, jak i podejmowanych funkcjach, czyni przygotowanie do jej założenia zadaniem o wyjątkowym znaczeniu. W jego realizacji uczestniczy również szkoła mająca istotny udział w przekazywaniu wiedzy, kształtowaniu umiejętności i postaw.

Nauczyciele, realizując zajęcia z wychowania do życia w rodzinie, wspierając w tym zakresie obowiązki rodziców, powinni zmierzać do tego, aby uczniowie:

• znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwoju;
• mieli świadomość procesu rozwoju psychoseksualnego;
• doceniali wartość rodziny i znali zadania, jakie ona pełni;
• uznawali godność człowieka;
• poszukiwali, odkrywali i dążyli do osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnych dla odnalezienia własnego miejsca w rodzinie i w świecie;
• uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życia społecznego;
• kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchania innych i rozumienia ich poglądów, umieli współdziałać i współtworzyć dojrzałe więzi osobowe.

 

WYCHOWANIE DO ŻYCIA W RODZINIE

 Cele kształcenia – wymagania ogólne

1. Ukazywanie wartości rodziny w życiu osobistym człowieka. Wnoszenie pozytywnego wkładu w życie swojej rodziny.
2. Okazywanie szacunku innym ludziom, docenianie ich wysiłku i pracy, przyjęcie postawy szacunku wobec siebie.
3. Pomoc w przygotowaniu się do zrozumienia i akceptacji przemian okresu dojrzewania. Pokonywanie trudności okresu dorastania.
4. Kształcenie umiejętności przyjęcia integralnej wizji osoby. Wybór i urzeczywistnianie wartości służących osobowemu rozwojowi. Kierowanie własnym rozwojem, podejmowanie wysiłku samowychowawczego zgodnie z uznawanymi normami i wartościami. Poznawanie, analizowanie i wyrażanie uczuć. Rozwiązywanie problemów.
5. Pozyskanie wiedzy na temat organizmu ludzkiego i zachodzących w nim zmian rozwojowych w okresie prenatalnym i postnatalnym oraz akceptacja własnej płciowości. Przyjęcie integralnej wizji ludzkiej seksualności. Umiejętność obrony własnej intymności i nietykalności seksualnej oraz szacunek dla ciała innej osoby.
6. Uświadomienie i uzasadnienie potrzeby przygotowania do zawarcia małżeństwa i założenia rodziny. Zorientowanie w zakresie i komponentach składowych postawy odpowiedzialnego rodzicielstwa.

VII. Korzystanie ze środków przekazu, w tym z internetu, w sposób selektywny, umożliwiający obronę przed ich destrukcyjnym oddziaływaniem.

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

1. Uczeń:

• wie, co składa się na dojrzałość do małżeństwa i założenia rodziny; zna kryteria wyboru współmałżonka, motywy zawierania małżeństwa i czynniki warunkujące trwałość i powodzenie relacji małżeńskiej i rodzinnej;
• rozumie, jakie miejsce zajmuje rodzina w społeczeństwie;
• rozpoznaje typy struktury rodziny: rodzina wielopokoleniowa, rodzina pełna, rodzina niepełna, rodzina zrekonstruowana;
• wyjaśnia miejsce dziecka w rodzinie i jej rolę dla niego: w fazie prenatalnej, podczas narodzin, w fazie niemowlęcej, wczesnodziecięcej, przedpokwitaniowej, dojrzewania, młodości, wieku średniego, wieku późnego;
• potrafi komunikować swoje uczucia i budować prawidłowe relacje rodzinne;
• wie, jak okazać szacunek rodzeństwu, rodzicom i dziadkom oraz docenić ich wkład w życie rodzinne; potrafi wymienić za co i w jaki sposób można wyrazić im wdzięczność;
• rozumie na czym polega odpowiedzialność wszystkich członków za atmosferę panującą w rodzinie; wie jak komunikować uczucia, wyrażać pamięć, składać życzenia z okazji ważnych rocznic rodzinnych, imienin, urodzin, Dni Matki, Ojca, Babci i Dziadka, być uprzejmym i uczynnym każdego dnia;
• zna i rozumie funkcje rodziny, np. prokreacyjna, opiekuńcza, wychowawcza oraz ich znaczenie na poszczególnych etapach rozwoju człowieka;
• wyjaśnia czego dotyczy i w czym przejawia się rodzinne wychowanie do miłości, prawdy, uczciwości, wychowanie patriotyczne, religijne, moralne;
• przyswaja wartości i tradycje ważne w rodzinie, w tym wspólne świętowanie, organizacja i przeżywanie wolnego czasu;
• zauważa i docenia formacyjną rolę rodziny: w zakresie przekazywania wiedzy (o życiu, człowieku, świecie, relacjach międzyludzkich), kształtowania postaw, ćwiczenia umiejętności, tworzenia hierarchii wartości, uczenia norm i zgodnych z nimi zachowań;
• zna i stosuje zasady savoir vivre’u zarówno wobec gości, jak i najbliższych członków rodziny;
• wie, na czym polega instytucjonalna pomoc rodzinie w sytuacji: choroby, uzależnienia, ubóstwa, bezrobocia, zachowań ryzykownych, problemów pedagogicznych, psychologicznych, prawnych.
  2. Dojrzewanie. Uczeń:

• rozpoznaje zmiany fizyczne i psychiczne; zauważa i akceptuje zróżnicowane, indywidualne tempo rozwoju;
• zna kryteria dojrzałości biologicznej, psychicznej i społecznej;
• rozumie, czym jest cielesność, płciowość, seksualność;
• wskazuje różnice w rozwoju psychoseksualnym dziewcząt i chłopców;
• wyjaśnia, na czym polega identyfikacja z własną płcią;
• zna zagrożenia okresu dojrzewania, takie jak: uzależnienia chemiczne i behawioralne, presja seksualna, pornografia, cyberseks, prostytucja nieletnich; potrafi wymienić sposoby profilaktyki i przeciwdziałania;
• omawia problemy wieku młodzieńczego i sposoby radzenia sobie z nimi;
• rozumie, jak budowane są relacje międzyosobowe, wyjaśnia ich znaczenie w rozwoju społeczno-emocjonalnym; potrafi przedstawić istotę: koleżeństwa i przyjaźni, sympatii młodzieńczych, pierwszych fascynacji, zakochania, miłości; zwraca uwagę na potrzebę i wartość wzajemnego szacunku, udzielania pomocy, empatii i współpracy;
• uczestniczy w podziale obowiązków; korzysta z pomocy innych i sam jej udziela; potrafi dzielić czas pomiędzy pracę i rekreację; wie jak tworzyć atmosferę świętowania;
• przedstawia rolę autorytetów w życiu człowieka, wymienia osoby uznane za autorytety przez innych i siebie.

III. Seksualność człowieka. Uczeń:

• określa pojęcia związane z seksualnością: męskość, kobiecość, komplementarność, miłość, wartość, małżeństwo, rodzicielstwo, odpowiedzialność; wyjaśnia na czym polega i czego dotyczy integracja seksualna;
• rozumie znaczenie odpowiedzialności w przeżywaniu własnej płciowości oraz budowaniu trwałych i szczęśliwych więzi;
• określa główne funkcje płciowości, takie jak: wyrażanie miłości, budowanie więzi i rodzicielstwo, a także wzajemna pomoc i uzupełnianie, integralna i komplementarna współpraca płci;
• rozumie, na czym polega prawo człowieka do intymności i ochrona tego prawa;
• wyjaśnia, na czym polega odpowiedzialność mężczyzny i kobiety za sferę seksualną i prokreację;
• charakteryzuje związek istniejący pomiędzy aktywnością seksualną a miłością i odpowiedzialnością; omawia problemy związane z przedmiotowym traktowaniem człowieka w dziedzinie seksualnej;
• potrafi wymienić argumenty biomedyczne, psychologiczne, społeczne i moralne za inicjacją seksualną w małżeństwie;
• przedstawia przyczyny, skutki i profilaktykę przedwczesnej inicjacji seksualnej;
• zna choroby przenoszone drogą płciową; rozumie ich specyfikę, rozwój i objawy; wie, jakie są drogi przenoszenia zakażenia; zna zasady profilaktyki;
• potrafi wymienić różnice pomiędzy edukacją a wychowaniem seksualnym;
• potrafi scharakteryzować i ocenić różne odniesienia do seksualności: permisywne, relatywne i normatywne;
• rozumie wartość trwałości małżeństwa dla dobra rodziny.

 

IV.Życie jako fundamentalna wartość. Uczeń:

• wyjaśnia, co to znaczy, że życie jest wartością;
• rozumie, na czym polega planowanie dzietności rodziny; wie, jakie aspekty należy uwzględnić przy podejmowaniem decyzji prokreacyjnych;
• zna zasady przygotowania kobiet i mężczyzn na poczęcie dziecka oraz rozumie, czym jest odpowiedzialne rodzicielstwo;
• wyraża postawę szacunku i troski wobec życia i zdrowia człowieka od poczęcia do naturalnej śmierci;
• zna fazy psychofizycznego rozwoju człowieka w okresie prenatalnym i postnatalnym; orientuje się w czynnikach wspomagających i zaburzających jego psychiczny, fizyczny, duchowy i społeczny rozwój;
• rozumie, czym jest opieka prekoncepcyjna i prenatalna uwzględniająca zdrowie ojca, matki i dziecka, formy prewencji, profilaktyki i terapii;
• ma szacunek dla ludzkiego ciała; zna podstawy higieny; troszczy się o zdrowie: właściwe odżywianie, odpowiedni strój, sen i aktywność fizyczną;
• pozytywnie odnosi się do osób z niepełnosprawnością, widząc w nich wartościowych partnerów w koleżeństwie, przyjaźni, miłości i rodzinie;
• wyraża troskę o osoby chore i umierające; zachowuje pamięć o zmarłych, współtowarzyszy bliskim w przeżywaniu żałoby.

 

V.Płodność. Uczeń:

• wie, że płodność jest wspólną sprawą kobiety i mężczyzny;
• potrafi przedstawić fizjologię płodności i wymienić hormony warunkujące płodność kobiet i mężczyzn;
• zna metody rozpoznawania płodności, ich przydatność w planowaniu rodziny i diagnostyce zaburzeń;
• przedstawia problem niepłodności; określa jej rodzaje, przyczyny, skutki; wyjaśnia na czym polega profilaktyka i leczenie;
• definiuje pojęcie antykoncepcji i wymienia jej rodzaje, dokonuje oceny stosowania poszczególnych środków antykoncepcyjnych w aspekcie medycznym, psychologicznym, ekologicznym, ekonomicznym, społecznym i moralnym;
• zna różnice między antykoncepcją a naturalnym planowaniem rodziny, zapłodnieniem in vitro a naprotechnologią;
• rozumie, czym jest ciąża i poród oraz jak powinno wyglądać przyjęcie dziecka jako nowego członka rodziny;
• potrafi wyjaśnić rolę i zadania szkół rodzenia oraz wartość naturalnego karmienia;
• wie, jak istotne znaczenie, zarówno w aspekcie medycznym, psychologicznym, jak i społecznym ma gotowość członków rodziny na przyjęcie dziecka z niepełnosprawnością;
• rozumie sytuację rodzin mających trudności z poczęciem dziecka i doświadczających śmierci dziecka przed narodzeniem;
• wie czym jest adopcja i rodzina zastępcza oraz jakie jest ich znaczenie dla dzieci, rodziców i społeczeństwa.

 VI. Postawy. Uczeń:

• potrafi wymienić i uzasadnić normy chroniące życie małżeńskie i rodzinne oraz sprzeciwić się naciskom skłaniającym do ich łamania;
• wie, że aktywność seksualna, jak każde zachowanie człowieka podlega odpowiedzialności moralnej;
• radzi sobie w sytuacji konfliktu, presji grupy, stresu;
• zna i stosuje zasady savoir-vivre`u w różnych sytuacjach społecznych;
• rozumie zasady komunikacji werbalnej i niewerbalnej i jej znaczenie w relacjach interpersonalnych; przyjmuje odpowiedzialność za manifestowane reakcje, wypowiadane i pisane słowa;
• kształtuje i wyraża postawy asertywne, gdy nie może lub nie powinien czegoś wykonać stara się odmawiać tak, by nie ranić drugiego;
• bierze udział w życiu społecznym przez: wolontariat, stowarzyszenia, grupy nieformalne i aktywność indywidualną; ujawnia wrażliwość na osoby potrzebujące pomocy i zna konkretne sposoby jej udzielania;
• świadomie i odpowiedzialnie korzysta ze środków społecznego przekazu, w tym z internetu, dokonując wyboru określonych treści i limitując czas im poświęcany;
• jest odpowiedzialny za własny rozwój i samowychowanie.

 Warunki i sposób realizacji

Do zadań szkoły w zakresie realizacji wychowania do życia w rodzinie należy w szczególności:

• wspieranie wychowawczej roli rodziny;
• współpraca z rodzicami w zakresie prawidłowych relacji między nimi a dzieckiem;
• wskazanie norm życia społecznego, pomoc w interioryzacji i ich wspólne przestrzeganie;
• pomoc we właściwym przeżywaniu okresu dojrzewania;
• wzmacnianie procesu identyfikacji z własną płcią; docenianie komplementarności płciowej i współdziałania;
• wspieranie rozwoju moralnego i kształtowania hierarchii wartości;
• promowanie integralnej wizji seksualności człowieka; ukazanie jedności pomiędzy aktywnością seksualną, miłością i odpowiedzialnością;
• wskazywanie na prawo do życia od poczęcia do naturalnej śmierci, potrzebę przygotowania do macierzyństwa i ojcostwa oraz towarzyszenia w chorobie i umieraniu;
• tworzenie klimatu dla koleżeństwa, przyjaźni oraz szacunku dla człowieka;
• pomoc w poszukiwaniu odpowiedzi na podstawowe pytania egzystencjalne;
• informowanie o możliwościach pomocy – system poradnictwa dla dzieci i młodzieży;
• ukazywanie potrzeby odpowiedzialności w korzystaniu ze środków społecznego przekazu (w tym internetu) w zakresie doboru treści, krytycznej oceny formy przekazu oraz poświęconego czasu;
• pomoc w rozpoznawaniu i rozwijaniu zdolności, w odkrywaniu możliwych dróg realizacji osobowej i zawodowej wychowanka, przygotowywanie do odpowiedzialnego pełnienia zadań na każdej z nich.

Podstawa prawna:

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ  z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej

 

Nauczyciel wychowania do życia w rodzinie- mgr Karolina Bartos